"aan het strand", een schoolplaat van M.A. Koekoek.
1helmgras,
1 grote mantelmeeuw, 2 scholekster,3 visdiefje,
4 zilvermeeuw,5 koksmeeuw ,
1bruinvis,2zeehond
Helm is een belangrijke plant welke een grote rol speelt
bij de vorming van de duinen. Helm houdt het zand vast
en heeft een geweldige groei snelheid en voortplantingskracht
Helm verdraagt het wanneer de wortel bloot komen
te liggen en helm verdraagt de schurende werking van
het zand. Maar het belangrijkste is dat helm droogte goed
verdraagt: het rolt dan het blad tot een rolletje op :
de huidmondjes zijn dan door meerdere laagjes blad
beschermt tegen verdamping.
Helmgras in de duinen
Waar de zee s'winters de duinen bereikt wil alleen
zeeraket, loogkruid, helmgras, zandhaver en
biestarwegras groeien.
Helmgras plant zich vooral door middel van lange uitlopers voort .
Het zijn dan ook deze uitlopers welke het zand vasthouden.
maar Helmgras wortelt niet direct diep. Hierdoor komt het ook niet
in aanraking met zout water. Dit is dan ook hetgene waar de
grote zwakte van helmgras ligt: wanneer dit gras bedekt
wordt met zeewater, stuifwater bijvoorbeeld gaat de helm dood .
Helmgras wordt verdrongen door de duindoorn en melkdistel.
helmgras of Ammophila arenaria
Helm aanplanten
Helmgras wordt actief aangeplant op duinen last hebben van
zandafslag: dus zand wat verdwijnt door wind of golven.
Eerst worden er schermen van riet neergezet , de zgn
stuifschermen. Op het strand zijn deze schermen steviger,
zgn rijshoutschermen neergezet, deze zijn van elzenhout
of dennenhouten takkenbossen. Daarachter wordt de helm
aangeplant. Na twee jaar zijn de stuifschermen van riet
verteerd en is de helm hoog genoeg. Het aanplanten
gebeurd meestal s'winters.
Helm op opgespoten zand
Helm wordt vooral gebruikt om opgespoten zand vast
te leggen: Zo'n 10 plantjes per vierkante meter
worden dan geplant. Na het eerste jaar gaat helm
ook in diepte groeien: de wortels gaan zo'n meter
oper jaar omlaag todat zout grondwater bereikt wordt,
de maximale diepte is 6 tot 8 meter.
gevaar van helm
Helm heeft keiharde punten aan de uiteinden welke in
vingers kunnen dringen en dan afbreken. Ook kan helm
met de ogen in contact komen bij het aanplanten
(vooroverbuigen). Om deze reden is het verstandig om bij
helm aanplanten handschoenen en een bril te dragen.
helm als dakbedekking
helm werd vroeger net als riet als dakbedekking gebruikt,
een dak van helm gaat meer dan zestig jaar mee , maar is
niet zo regelmatig en vlak als riet. Een rietendak gaat
30 jaar mee.
helm op het groene dak of ecodak
Helm wordt steeds vaker gezien op het groene dak
of sedumdak. De helm
kan zich hier handhaven zolang er maar geen
aarde op het dak is: dan zal onkruid de helm verdringen.
helmgras en zwammen
Duinfranjehoed en duinveldridderzwam leven van
de dode wortels van helmgras. Hun verspreiding
is dus beperkt tot de zeereep, waar ze tussen
de stengels van het helmgras te vinden zijn.
helmgras en natuurbrand
Wanneer helmgras brandt verspreidt het vuur zich
als een loopvuur, dus dicht bij de grond
via struiken, en via het helmgras. Helmgras brandt met
licht grijs gekleurde rook.
Helm gras is vaak omgeven door Buntgrasduin, vaak
met open structuur waardoor uitbreiding van brand
in die richting moeilijk is. Andere natuurlijke
grenzen zijn de natte duinvallei en het strand.
Helm groeit bijna altijd op plaatsen zonder
bomen, er is dus geen kroonvuur
Wanneer naaldbomen aanwezig zijn, zal er toch niet
snel een overspringen van loopvuur naar kroonvuur
gebeuren: naaldbomen zijn goed tegen loopvuur bestand.
helmgras en brandbestrijding
Bij helmgras loopvuur zal er eigenlijk altijd
voor een offensieve brandbestrijding worden
gekozen , dus volledig uitmaken van de brand,
tenzij er geen water voorhanden is.
Ook de aanwezigheid van explosief brandende
duindoorn en sterke wind en extreme droogheid
kan maken dat voor brandvertraging wordt gekozen.
Offensief betekent altijd opschalen,
dus het te hulp roepen van meerdere corpsen.
Wanneer de brand groot is, meer dan een hectare,
is er ook watertransport nodig, met meestal
4 transportwagens per blusunit.
De toppen van het helmgras wijzen in de
richting van het begin van de brand, hier
is ook vaak het materiaal waarmee de brand
is aangestoken te vinden, 80% van de
natuurbranden is opzettelijk aangestoken.
Helmgras bovenop een duin, hier zijn de omstandigheden zo bar
dat helmgras geen concurrentie heeft. De lange halmen zorgen
voor de verspreiding op lange afstand.
Helmgras in een duinkom. Onzichtbaar zijn de rhizomen of
wortelstokken. Van hieruit vormt helm nieuwe planten.
dwarsdoorsnede helmgras.
het oprollen van helmgras.
Bij droog weer bevindt helmgras zich in opgerolde staat.
De buitenkant wordt dan gevormd door een harde laag,
welke ook bestand is tegen zand. Op deze manier
voorkomt helmgras uitdroging. Dat oprollen gebeurt
ook bij harde wind, wanneer stuifzand de plant
zou beschadigen. Bij vochtig weer is het blad
ontrolt, alleen een laagje haren beschermt
tegen zand en uitdroging.
Zandhaver en helmgras.
Zandhaver en helmgras bedekken de duinen aan
de zeezijde. Beide planten rollen hun
bladeren op bij sterke verdamping. Vaak is
het biestarwegras de eerste welke op het
strand verschijnt, gevolgd door zandhaver
en helmgras. Zandhaver is van helgras te
onderscheiden door de blauwige kleur, met
een centrale dikke stengel, en is ook
hoger dan helmgras, soms bijna twee meter hoog.
Oude afbeeldingen
vintage
Op deze website zijn oude afbeeldingen uit biologie
en zoologieboeken te vinden. De afbeeldingen zijn
beschermd door middel van een onzichtbaar
watermerk. Alle afbeeldingen zijn van (ver)
voor de tweede wereldoorlog. Onderstaande is
een selectie, er zijn er in totaal 400, verspreid
over meer dan 700 webpagines.