De Rode bosmier is een bekende miersoort in bossen
en heidegebieden. Hier vormt het grote
koepelvormige mierennesten, vooral bestaande uit
dennenaalden van de grove den. De rode bosmier
voedt zich met veel van wat het bos
produceert: zaden, insecten, stuifmeel, wormen,
rupsen. Hierbij worden grote hoeveelheden schadelijke
insecten opgeruimd. Een est heeft een miljoen mieren,
welke dagelijks honderdduizend insecten en zaden verzamelen.
Twee soorten rode bosmier
Er zijn in feite twee soorten bosmieren welke
moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn:
De Kale rode bosmier (Formica polyctena) en de
Behaarde rode bosmier (Formica rufa).
Vijanden van de rode bosmier
Spechten en mierenleeuwen zijn bekende vijanden
van de rode bosmier, maar verreweg de belangrijkste
zijn de mieren zelf, ze bevechten andere nesten
in nooit aflatende oorlogen.
het nest van de rode bosmier
De rode bosmier bouwt een nest van aarde, gemengd
met hout en dennenaalden. Dit koepelnest kan
meer dan een meter hoog worden. s'Nachts zijn alle
bosmieren in het nest en worden de uitgangen
afgesloten met houten stokjes. Ook bij regen
worden de uitgangen hermetisch afgesloten.
nestbewoners van de rode bosmier
In het nest van de rode bosmier wonen niet alleen deze
mieren. Allereerst zijn dat de kleine gelige gastmieren
van het soort Stenamma Westwoodi welke ook in het
nest wonen. Soms worden andere mieren als slaaf
meegevoerd naar het nest, dit lot overkomt de rode
bosmier in andere werelddelen. Altijd zijn er
insecten te vinden welke in het nest leven ten
koste van de rode mier, zoals de larve van de
gouden tor, welke zich voedt met het hout wat de
bosmier verzameld.In totaal zijn er honderden
soorten van met name kevers beschreven welke in
het nest van de rode bosmier kunnen voorkomen.
hazelworm en de rode bosmier
Hazelwormen leven in het zelfde gebied als de
rode bosmier. De hazelworm heeft een pantser
om zich tegen de beten van de rode bosmier te
beschermen. De hazelworm heeft kleine ogen
welke het ook niet nodig heeft en dus gesloten
kan houden. Jonge hazelwormen leven vaak
in of vlakbij het nest van de rode bosmier.
Hier zijn ze veilig voor hun grootste vijand,
de spitsmuis.
mieren en schimmels
Het nest van de rode bosmier is vochtig en om deze
reden zijn schimmels een bedreiging voor de mier.
Rode mieren zijn daarom gesteld op netheid,
dode mieren worden verwijderd. Ook worden schimmels
ingezet om verzameld voedsel te fermenteren.
Michel Chapuisat heeft het gebruik van hars door
de mieren onderzocht: De rode bosmier gebruikt hars
als middel tegen infecties.
De rodebosmier in het nest,
Een illustratie uit Smeil, leerboek Dierkunde 1911
1 poppen
2 larven
3 vrouwtje, koningin
4 werkster
5 mannetje
Het koepelvormige nest, in de schaduw van een den.
Een illustratie uit Brehm.
Rode bosmier of Formica rufa.
1 mannetje
2 werker of arbeider
3 kop arbeider
4 vrouwtje
5 larve
6 pop
Rondom een mierenhoop, een Noorse schoolplaat
1 De gouden tor of Cetona aurata, de larve rechts leeft in mierenhopen.
2 een dagpauwoog is gevangen
3 een krekel gevangen
4 een rups is gevangen
5 de myrmecofiele kevers van het geslacht Claviger leven samen met de bosmieren.
6 De mierenleeuw larve vangt een mier
7 de naalden van de grove den worden aangevoerd
8 de vierstippige mierenzakkever of Clytra quadripunctata
illustraties van A.E. Brehm
Alfred Brehms (1829-1884) is de aucteur van
"Tierleben ", vertaald als "Het leven der dieren"
(Brehms Life of animals). De volgende illustraties
zijn uit deze uitgave:
Het koepelnest van de rode bosmier op een Duitse schoolplaat
uit 1920, de arbeiders hebben een rups gevangen, verplaatsen
dennennaalden, in het nest zijn de werksters bezig met de
poppen en larven verzorgen, een koningin staat op het punt
uit te vliegen, een gevleugeld mannetje kruipt net het
nest uit.
bruidsvlucht van de rode bosmier
Aan het einde van een warme zomerdag kruipt het vrouwtje
of koningin uit het nest. ze heeft dan vleugels, net als
honderden mannetjes welke volgen. Samen stijgen ze op,
de koningin paart met het mannetje welke het hoogste
vliegen kan. Daarna daalt de koningin weer af naar de
grond en legt de vleugels af. De arbeiders pakken de
koningin op en brengen haar terug het nest in.
Later zal ze in een nieuw nest eieren gaan leggen.
Mieren zijn erg kwetsbaar tijdens de bruidsvlucht, zilvermeeuw en boerenzwaluw
profiteren van de kwetsbaarheid van de vliegende mieren.
Een arbeider van de rode bosmier op pad, de lengte is ongeveer 1 cm.
De arbeiders van de rode bosmier aan het werk:
dennenaalden verplaatsen , een loopkever wordt overmeesterd,
een gevangen rups wordt verplaatst, geroofde poppen uit
andere nesten vervoerd.
Een illustratie uit Brehm.
vliesvleugeligen Uit: Les insectes
Paris,J. Rothschild,1878.
1 zandbijwaaiertje of Stylops melittae
2 oostenrijkse wesp of Vespula austriaca
3 gewone dubbeltand of Nomada ruficornis
4 behaarde rode bosmier of Formica rufa
5 klokjesdikpoot of Melitta haemorrhoidalis
6 leemwespen of metselwespen of Eumeninae
7 viltvlekzandbij of Andrena nitida
8 Andrena trimmerana
sociale insecten
Sociale insecten zijn kolonievormend insecten met een koningin.
De volgende insecten zijn sociaal:
Mieren, zoals de rode bosmier
Vliesvleugeligen (hommels, bijen en wespen), zoals de aardhommel wesp metselbij Termieten
Oude afbeeldingen
vintage
Op deze website zijn oude afbeeldingen uit biologie
en zoologieboeken te vinden. De afbeeldingen zijn
beschermd door middel van een onzichtbaar
watermerk. Alle afbeeldingen zijn van (ver)
voor de tweede wereldoorlog. Onderstaande is
een selectie, er zijn er in totaal 400, verspreid
over meer dan 700 webpagines.
