Zen tuin
De zentuin is een traditionele tuin , welke is ingericht volgens de Zen regels. Doel van een dergelijke tuin is niet zozeer schoonheid of bewondering of een (romantisch) gevoel op te wekken, zoals in de westerse tuinkunst gebruikelijk is: Verinnerlijking, en daardoor een gevoel van leegte en concentratie en verbondenheid met de natuur zijn het doel van de zen tuinkunst. In het Westen is het zeer moeilijk een echte Zen tuin te creeren. Wat wel goed mogelijk is om een tijdelijke Zen tuin in te richten in het bos of op het strand.
Zen regels voor een zentuin
- ZelfreferentieDe tuinen zijn alleen uit natuurlijk materiaal opgebouwd: rotsen
verwijzen naar bergen of eilanden, golvend zand verwijst naar woestijn of zee.
Lampjes, bruggetjes horen wel in Japanse tuinen maar niet in Zen tuinen,
omdat het geen (indirecte) verwijzingen zijn maar (directe)
voorbeelden.
- Stilte en leegte
Dus geen watervalletjes e.d. Zentuinen zijn ruim bemeten maar bevatten
weinig objecten. Een zand of grindvlakte is typisch en doeltreffend.
Auto of mensengeluiden zijn uit den boze. Dit is in de praktijk het
grootste obstakel om een zentuin in te richten : er is altijd kunstmatig geluid te horen.
- asymetrie en eenvoud
Er is meestal een groot object, een rotsblok of boom. Verder niets.
Zijn er meerdere objecten (rotsen, bomen) dan worden ze sterk
asymetrisch geplaatst.
- Toeval en intuitie
toevallig gevonden stokken, stenen, takken, boomstronken
vormen de basis ingredienten.
- alles natuurlijk
Alleen natuurlijke materialen zijn de enigste ingredienten
De deze regels voor de zentuin zijn overigens hetzelfde voor het
kweken Bonsai-bomen en de inrichting van aquaria volgens het Zen
principe. Natuurlijk is het zo dat er geweldig veel tuinen
zijn welke zich Zentuinen noemen maar daar helemaal niet aan
voldoen.
The zengarden van de Kinkakuji temple, Kyoto
Problemen
Problemen
In de praktijk is het creeren van stilte in een volkomen natuurlijke
omgeving het verreweg belangrijkste probleem, er is altijd wel
iets menselijks of machinaals te zien of te horen, bijvoorbeeld
een auto of licht van een lantaarnpaal.
Een ander probleem is de vermenging met smakeloze Japanse tuinkunst
zoals bamboo waterwerken, rode bruggetjes, lantaarntjes, windorgels
etc. Zen-tuinen vragen een flink oppervlakte, liefst ommuurd om ze
af te schermen van geluid en te voorkomen dat de aandacht wordt
afgeleid naar andere aardse zaken.
En ook belangrijk: menselijke geluiden en aktiviteiten passen niet
bij een zentuin! Zo verstoren horden toeristen de beroemde tuinen
van Kyoto.
Enige misverstanden met betrekking tot de rotstuinen.
De rotstuinen zijn aan het volgende misverstand onderhevig: Het zijn geen nabootsingen
van de natuur, maar volgens de natuur gebouwd. In het eerste geval is een zentuin niets
anders dan een soort madurodam van eilanden in de zee. In het laatste geval is de natuur
de inspiratiebron, meer niet.
Zoals gezegd is schoonheid geen doel op zich, de bedoeling is wel een omgeving te
scheppen waar verinnerlijking (meditatie) vermakkelijkt wordt.
Muso Kukushi of Muso Soseki
Deze boedistische priester wordt gezien als de grondlegger
van de Zentuinen. Hij is geboren in 1275 en leefde
voornamelijk in Kyoto tot 1351. Hij was was al vanaf
zijn 6 jaar aan het Bhudisme toegeweid .
Hij wordt beschouwd als de degene die de Japanse
tuin tot Zen tuin transformeerde.
Zijn belangrijkste werk is de Tenryuji tuin in Kyoto:
Tempelbezoekers kijken naar een droge zentuin
photographs courtesy Philip Greenspun
De Tenryuji tempel
De Tenryu-ji Tempel (tempel van de hemelse draak) in Kyoto . Dit tempel
complex is beroemd om zijn witte gebouwen en de zeer oude zen tuinen.het eigenlijke gebouw is uit 1900, het originele gebouw is 8x
afgebrand maar telkens exact opgebouwd.
Tenryu-ji Tempel of tempel van de hemelse draak.
Japanse regengong.
Dit is een instrument wat zich onder de grond bevindt in een zentuin. Het regenwater druppelt naar binnen en zorgt voor de klank van de gong. De klank is mysterieus mooi en diep.