De Grote Lisdodde (Typha latifolia) is een oeverplant,
met een makkelijk herkenbaar uiterlijk: het heeft een
verdikking aan het uiteinde van de stengel, welke vaak
"sigaar" wordt genoemd. De lisdodde is vaak te zien
bij vijvers. Er zijn twee varianten lisdodde, de grote
en de kleine, welke sterk op elkaar lijken en
niet veel in grootte verschillen.
lisdodde als zuiveraar
Lisdodde is een grote waterzuiveraar: Niet zozeer omdat het zelf water
zuivert, maar deze plant transporteert zuurstof naar de wortels.
Daardoor ontstaat rond de wortels een gebied waarin zich bacterien
kunnen vestigen welke zuurstof nodig hebben (aeroob).
De bodem zonder lisdodde zou zuurstof-arm zijn (anaeroob).
De aerobe bacterien breken met name nitraten, nitrieten en fosfaten af.
Hiervan wordt gebruik gemaakt door lisdodde in zandbakken te plaatsen
en er vervuild water door te laten stromen.
lisdodde als oeverplant
Lisdodde heeft nog meer nuttige eigenschappen: het biedt
schuilplaats aan veel slootdieren, welke tussen de wortels
veiligheid zoeken. Met name veel waterinsekten en spinnen
willen in de holle stengels overwinteren.
Wil je hier meer over weten: kijk bij weideplankton.
lisdodde als droogbloem
Gedroogde lisdodde sigaren zijn klassieke droogbloemen.
Laat ze rechtop drogen. Gebruik ze alleen volkomen
droog, anders is de lisdodde in staat een ruimte met
zaad pluisjes te vervuilen.
lisdodde eetbaar
Lisdodde is niet giftig.
Ooit werden de wortelstokken verzameld. Het eet als aardappel:
ze kunnen, na schillen, worden gekookt en gebakken
of met schil en al op de barbeque.
Winterbeeld, de lisdodde buigt door onder het gewicht van
ijskristallen. Doordat de stengels van lisdodde verdrogen,
maar wel blijven staan zorgt lisdodde ervoor dat sloten
sneller bevriezen in de winter. Veel diertjes vinden
beschutting onder, tussen en in de afgestorven lisdoddestengels.
Riet en lisdodde
Riet groeit sneller dan Lisdodde en heeft de neiging Lisdodde
te verdringen. Zowel Riet als Lisdodde hebben de neiging
om te woekeren in een vijver.
De soorten lisdodde
Er zijn twee varianten lissdodde, de grote en de kleine,
welke veel op elkaar lijken en niet veel in grootte verschillen.
De grote lisdodde
(Typha latifolia) Broad-Leaved Cattail
De kleine lisdodde
(Typha angustifolia) Small-leaved Cattail
De grote lisdodde heeft een voorkeur voor ondiep water,
de kleine lisdodde voor wat dieper .
Maar wanneer de soorten zonder elkaar voorkomen, groeien
ze zowel in ondiep als diep water, en ook op de oever.
Beide soorten hebben dus een niche voorkeur.(een voorbeeld
van asymetrische concurrentie).
Het makkelijkste onderscheid tussen de grote en kleine lisdodde is
de "sigaar", welke bij de grote bruin is, en bij de
kleine groenachtig
Alfred Brehms (1829-1884) is de aucteur van
"Tierleben ", vertaald als "Het leven der dieren"
(Brehms Life of animals). De volgende illustraties
zijn uit deze uitgave:
Er zijn twee manieren waarop de lisdodde zich voortplant:
Via wortelstokken : dit is de meest efficiente manier van
voortplanting , de wortelstokken bevatten veel zetmeel en zijn
zelfs eetbaar. Ook via pollen: er ontstaat gele wolk ,
te zien als de rijpe vrouwelijke aar wordt aangeraakt.
(met dank aan mevr S.Toet).
het aanplanten van Lisdodde
Grote Lisdodde groeit goed tot een waterdiepte van 50cm,
Maar bij het aanplanten is het verstandig om de waterstand tijdelijk
dicht bij het bodemoppervlakte te houden, zodat de planten
makkelijker kunnrn aanslaan. Het zaaien van de grote Lisdodde
kan ook, er moet dan een minimaal laagje boven de bodem staan
met dank aan mevr S. Toet.
de Lisdodde is beschermd
De Grote en kleine lisdoode zijn beschermd, maar
zeker niet zeldzaam. Ze staan niet op de Rode lijst.
lisdodde in de vijver
Lisdodde groeit razendsnel via zijn woekerende uitlopers.
De meeste vijvers zijn te klen voor Lisdodde.
Een uitkomst kan dan de Dwerglisddode (Typha minima)
bieden. Deze wordt hoogstens 75cm hoog, woekert niet.
Het heeft ronde en kleinere sigaren, en heeft
grasachtige bladeren.
lisdodde, krabbescheer en motten,
een plaat uit Brehms, gemaakt door P. Flanderky
1lisdodde 2krabbescheer 1larve van Nymphula nymphaeata (eng: Brown China-mark)
2larve van paraponyx stratiotata (eng: Ringed China-mark)
3Cosmopteryx scribalella
4 Bont zandoogje (Limnaecia phragmitella)
5 larve Schoenobius gigantella
6 kroosvlindertje of cataclysta lemnata
7 nachtvlinder: Acentria ephemerella
Het verschil tussen grote en kleine Lisdodde
Alles over het
ecologisch reinigen
Zoet of brak water kan door sommige planten
ontdaan worden van verontreinigingen, daar zijn
diverse methoden voor.
Op deze manier kan rioolwater, grijs water,
vijverwater en industrieel afvalwater op een
natuurlijke manier van afvalstoffen worden
ontdaan. Kijk bij:
lisdodde
windverspreiding: pluisjes en vleugels van bekende planten en bomen.