De berk is een bekende boom welke een voorkeur
heeft voor drassige gronden. Het is een zeer snel
groeiende, zeer winterharde boom. Berken zijn de
meest voorkomende hogere planten op aarde
en dat is vooral te danken aan de winterhardheid.
In het uiterste noorden van Siberie en Canada en
Groenland komen berkebomen voor. Berken leven in
symbiose met bodemschimmels welke de boom van
voedingsstoffen voorzien. Om deze reden worden
berken met een grote kluit verpoot.
ruwe berk en zachte berk
Ruwe zowel als zachte berk komen samen in
ons land voor. De ruwe berk komt voor op hoge,
voedselarme grond. De zachte berk heeft van nature
een voorkeur voor duinvalleien en hoogveen.
Maar in de praktijk is hier weinig van te merken:
Ruwe en zachte berk groeien door elkaar heen en
er zijn veel bastaarden:
De ruwe berk heeft kale plakkerige jonge twijgen,
de zachte berk behaarde jonge twijgen.
Snoeien van de berk
De berk kan beter niet in het vroege voorjaar gesnoeid
worden: Door bloeden ontstaan er dan problemen voor
de boom, zij hebben al een sapstroom in de winter.
Beter is het te wachten tot in de herfst, wanneer
de bladeren vallen stopt ook de sapstroom.
Een berkenboom kan makkelijk dood "bloeden",
met name wanneer de boom in het voorjaar
gesnoeid wordt.
De vrouwelijke katjes van de berk.
De mannelijke katjes van de berk zijn groter
dan de vrouwelijke, ze hangen aan de uiteinden
van de twijgen. De bloeitijd is de lente.
De berk is een sierlijke straatboom maar zal
trottoir en wegdek opdrukken.
De berk als straatboom
De berk is een goede straatboom welke snel groeit
en tegen vervuiling bestand is. Maar de berk
wortelt oppervlakkig en veroorzaakt daardoor
onregelmatigheden in de verharding rondom
de boom, kortom alleen bij groenstroken.
cultivars van de berk
Betula pendula ´Tristes´ is de bekende treurberk
met de kraakwitte bast.
Betula pendula ´Dalecarlica´ en Betula pendula
´crispa´ hebben decoratieve diep ingesneden laderen,
worden veel gebruikt in groenstroken.
het ontkiemen van de berk
Het zaad van de berk ontkiemt makkelijk en
is met weinig tevreden, om deze reden wordt
de berkenboom vaak op of tegen muren aangetroffen.
het hout van de Berk
Berkenhout als timmerhout
Berkenhout is geelachtig wit, soms met kleine
zwarte puntjes, veroorzaakt door een Langpootmug.
Berkenhout is sterk en taai, maar niet duurzaam
Berkenhout kan daarom niet in buitenwerk worden
toegepast.
Berkenhout als haardhout
Berkenhout brandt rustig, zonder de schoorsteen te
vervuilen. Berkenhout is ongeveer 50% duurder dan
eenzelfde hoeveelheid ander haardhout. Gekloofd hout
ontwikkeld vaak zwammen op de bast tijdens het drogen.
Hooikoorts door Berkenpollen
Het Hooikoortsseizoen begint met het bloeien van
de mannelijke katjes van de Berk. Dit is gelijktijdig
met het verschijnen van de eerste berkenblaadjes.
Dat bloeien van de berk begint Limburg en breidt
zich dan uit naar het Noorden. Het bloeien van de
mannelijke katjes begin bij 13 graden celsius.
Berkenpollenallergie in 2012
Er zijn in 2012 aanmerkelijk minder pollen
in de lucht dan voorgaande jaren. En dus
is er ook veel minder allergie en verwante klachten.
De oorzaak is dat de berk minder pollen heeft
afgegeven. Dit komt omdat de katjes van de berk
zich niet goed hebben kunnen ontvouwen door
de late vorst in 2012: Er was een periode
van strenge vorst eind februari.
het hooikoortsseizoen
Hooikoortsklachten: meestal zijn er meerdere van de
volgende klachten:
neus: verstopt of loopneus, niezen.
keel: slijmin de keel.
ogen: branderig of jeukend.
de hooikoortsklachten worden allergische rhinitis genoemd.
De volgende planten zijn bekende veroorzakers van hooikoorts: bomenstuifmeel: els: bloeit in maart , soms al eerder. berk bloeit in april, begin mei. ambrosia vanaf augustus
grassenstuifmeel:
Grassen: De belangrijkste veroorzaker van hooikoorts,
van mei tot augustus, maar met name eind mei en juni,
dus het hooiseizoen.
Bijvoet: bloeit in augustus.
Het blad van de berk in tegenlicht, september. De bladeren
zijn driehoekig en getand.
De schors van de berk schilfert in horizontale
witte stroken af. Berkenschors is uitermate bestand
tegen schimmels en bacterien, omdat het een
hoog percentage betuline bevat.
De berk heeft een grote vijand:
De berkenzwam (Piptoporus betulinus) is de voorbode van
het einde van de berk : deze zwam infecteert verzwakte
berken en bespoedigt hun einde.
De Berkendoder parasiteert in de sapstroom van de Berk
en verzwakt de boom. Overal waar de berk voorkomt is de
berkendoder of berkenzwam te vinden.
windverspreiding: pluisjes en vleugels van bekende planten en bomen.
De volgende lijst geeft aanwijzingen voor de keuze van haardhout.
Abeel rookt en slecht haardhout
berk prima haardhout, maar brandt snel op.
Beuk heel goed haardhout, maar moet lang drogen.
Boomhazelaar goed brandhout
Eik Erg goed en de standaard.
Es heel goed brandhout, brandt langzaam met mooie vlammen.
Esdoorn goed haardhout, maar brandt snel op.
Els snelbrandend, goed brandhout
Grove den makkelijk te kloven hout, brand goed , maar vervuilt de schoorsteen.
Ginkgo goed haardhout.
kerstboom of fijnspar onbruikbaar als haardhout, vormt veel creosoot.
Larix slecht haardhout, vervuilt de schoorsteen, moet eerst drogen.
Linde goed haardhout.
Populier of Canada slecht haardhout, brandt onvoorspelbaar, geeft weinig warmte.
Paardekastanje slecht brandhout, moeilijk aan te steken.
Plataan uitstekend haardhout. Het barst tijdens het branden.
Moerbeihout erg goed haardhout, maar moeilijk aan te komen.
Nordmann-spar slecht haardhout, vormt veel creosoot.
tamme kastanje onbruikbaar als haardhout.
vleugelnoot goed haardhout.
Walnoot goed brandhout, maar moeilijk aan te komen
Taxus brand als hardhout, maar is erg giftig, mag niet verzaagd worden.
prijs Brandhout, bruinkool en houtbriketten, gas, en electriciteit
Houtbriketten zijn gemaakt van samengeperst houtafval.
Zij geven weinig as en produceren meer energie dan
gedroogd hout (5kw/kg resp 4kw/kg). Het maakt bij
briketten niet uit van wat voor een soort hout
Bruinkoolbriketten leveren het meeste energie (5,5kw/kg )
en zijn zeker het meest economisch t.o.v haardhout en
gas: bij een kilo prijs van 0.22 euro/kilo,
dus 0.04 euro per kilowatt.
Gas kost tussen 17 en 22 eurocent per kilowatt.
Bruinkoolbriketten gloeien erg lang, zo'n 8 uur.
Om deze reden wordt bruinkool in oosteuropeese
landen vaak s'nachts gestookt, overdag hout.
Electriciteit (grijs tarief, inclusief belasting) vanaf
23 cent/kilowatt (alle prijzen november 2012)