Nederland kent geen natuurlijke rotskusten , maar wel kunstmatige:
de dijken en strekdammen van Rijkswaterstaat. Tussen deze rots-
blokken zijn min of meer beschutte rotspoeltjes te vinden.
De opbouw van de golfbrekers is volgens een vast plan:
Grote betonblokken staan op een laag ondoordringbaar asfalt.
Door het gewicht van de blokken zakken deze in het asfalt weg,
zodat de betonblokken omgeven worden door een (erosie)geul.
Hier zijn de min of meer beschutte rotspoeltjes te vinden.
De indeling van de begroeing van de rotsen volgt een vaste indeling"
de rotskust heeft een indeling in zones.
Doorsnede van Pier van Ijmuiden.
blaasjes wier hecht zich aan het beton
Beschutte en open rotspoeltjes.
een schitterende rotspoel
hoogwater
met dank aan: Geoffrey Baker
Vergezicht vanaf de pier, te zien zijn de tramlijn, het lichtbaken,
stoomschepen, en de rotsblokken met hijsoog. Ongeveer 1910.
hoogwater in 1910
Met dank aan Michel Forand.
De pier is al oud , dit plaatje is rondom 1900,
er was een tramlijn. Na de tweede wereldoorlog
is de pier verbreed en verlengt.
Indeling in zones
De rotskust wordt in Zones verdeeld , van boven naar beneden is dat:
Spatzone
Deze zone wordt wel de spatzone genoemd, dit zijn de hoogste poeltjes:
Hier heersen exstreme omstandigheden :
Het water wordt aangevuld met zeewater wat van de golven verwaaid is.
Maar de grootste bijdrage levert de Hollandse regen.
zoetwater dus. Daardoor wisselt het zout gehalte sterk. Door verdamping kan het
zelfs zouter worden dan in de zee (hyperhalien)
Deze poeltjes zijn arm aan leven want maar weinig dierlijk leven is hiertegen
bestand. Een dier wat hier leeft is de zeepissebed, de algenaanslag afgrazend.
Deze poeltjes zijn bovenop de pier te vinden ,de zomer verdampt het water en dan staan sommige droog.
De temperatuur kan hoog oplopen tot 40°Celsius, het zuurstof (DO) gehalte daalt dan
tot bijna afwezig. De zuurgraad (Ph) kan sterk dalen in zo een periode
In natte periodes is er een bekleding van algenaanslag.
Eulittoraal
De poeltjes in deze zone staan regelmatig onder water: er worden
daarin dan weer drie zones onderscheiden:
hoogtijzone
De watervoorraad wordt regelmatig aangevuld met zeewater gedurende hoogtij.
Sommige dieren en planten kitten zichzelf vast (mosselen en anemoon) aan de
rotsblokken om niet weggespoeld te worden door de golven tijdens hoogwater.
Dit verschijnsel heet aggregatie: De dieren en planten leven in groepen ,ook om zich
te beschermen tegen andere invloeden van het milieu, zoals hoge temperatuur en
zuurstofdaling. Na een regenbui kan het water sterk in zoutgehalte afnemen , en veel dieren die
daar niet tegen bestand zijn ,worden dan voedsel voor krab en heremietkreeft
Dit zijn dan ook de typische bewoner van deze poeltjes. Andere bewoners zijn toevallig opgesloten
zeebewoners : jonge vissen , garnalen ,etc
Op de pier van Ijmuiden makkelijk te bereiken door van de weg over de pier
af te gaan.
blaasjewier in een hoogtij rotspoel midtijzone,
Deze zone wordt door de getijden dagelijks van vers zeewater en dus voedsel voorzien
Typisch is dat ze door dikke lagen groene algen bedekt zijn .
Anemonen en mossels zijn de typische bewoners van deze poeltjes , en krab en heremiet
Kreeft en zeester zijn de grotere dieren. Ook hier veel visjes.die hier gevangen raken.
de rotsblokken op de pier bieden beschutting tegen zon en wind. Doordat de zee hier stenen
in beweging zet kan een dier wat hier leeft klem komen te zitten. Zo´n dier stoot dan een poot
af, een verschijnsel wat autotomy wordt genoemd. Natuurlijk kan dit ook gebruikt worden
om aan vijanden te ontsnappen.
laagtijzone
Staat maar af en toe niet in contact met de zee, alleen bij laagwater. Lastig te
bereiken want erg glibberig. Deze poeltjes bieden goede schuilplaatsen
aan garnaal , krab en visjes, zoals jonge poon, en deze zijn uitbundig aanwezig,
Verder van de pier de zee in zinken de
blokken weg in het zand. rondom de rotsblokken
is een diepe geul, door de schurende werking van
het water. Door de begroeing met blaasjeswier is het
hier glibberig
pracht rotspoel, met roodwier en
blaasjes wier op zanderige ondergrond,
het roodwier vult de geul helemaal op
locale omstandigheden
Een andere indeling heeft betrekking op de diepte van de rotspoel: Op de Ijmuidense
pier zijn ondiepe en diepe rotspoelen te vinden:
Ondiepe en open rotspoelen: deze zijn in de buurt van het strand te vinden.
De zon en vooral de wind hebben vrij spel hier en er zijn geen schuilplaatsen
voor de dieren. De ondergrond is zwart , in de zomer loopt de temperatuur sterk op,
in de winter kan het vriezen. De zuurgraad en opgeloste zuurstof volgen de temperatuur.
Door de grotere invloed van de wind is er meer troebeling. Bij een regenbui zal er
het zoutgehalte sneller dalen dan bij diepere rotspoelen.
diepe afgeschermde rotspoelen tussen de rotsblokken zijn spleten te vinden , opgevuld met water. deze kunnen tot een
meter diep zijn. De omstandigheden zijn hier veel gematigder, zon en wind worden
door de rotsblokken afgeschermd. Onder de rotsblokken zijn schuilplaatsen, waar de dieren
veilig zijn voor hoge temperaturen en vogels. Deze diepe rotspoelen zijn moeilijk te onderzoeken
Betonblok bij een open onderlopende midlitorale rotspoel, pier van Ijmuiden, het blok beschermd
de rotspoel tegen directe golfslag. Te zien zijn de hijsogen aan het blok. Door het gewicht
van het blok ontstaat er een inzinking onder het rotsblok, eromheen wordt het asfalt
daardoor omhooggedrukt, wat meehelpt de randen van een kunstmatige
rotspoel te vormen. Het asfalt is grof van structuur waardoor vastzittende planten en
dieren makkelijk kunnen hechten. Met dank aan Coos Ernens
Noordpier, het verloop van de zones is mooi te zien ,en ook is waar te nemen
dat de hooggelegen rotspoeltjes diep en beschut liggen, en de midtij rotspoeltjes
juist open en onbeschut zijn. met dank aan Anton Aardenburg
het strand van mijn hart
waarin de golfslag van de dag
getekend staat is drooggevallen.
achter een horizon van vogels
boven wolken en water
ontwijkt de vloed mijn handen.
kom nu en zoek de schelpen bijeen
de rose van mijn liefde
de grijze van mijn eenzaamheid
maar laat de witte dicht
want daarin woont het schelpdier
van mijn verlangen.
de fles met het laatste bericht.
