De klis is een bekende plant, en dat dan vooral door
de kleverige zaadjes welke aan de kleren blijven
plakken. De bloemen zijn mooi paars en lijken
op de bloemen van distels. Ze trekken veel bijen
en vlinders aan.
De stengel is roodachtig, en hol
de bladeren hebben een witte onderkant.
De gewone klis of klit
De gewone klis is de plant welke bij kliswortel hoort:
deze plant komt alleen in het zuiden en oosten van
het land voor.
Japanse Kliswortel of gobo
De wortel wordt op dezelfde manier gebruikt als pastinaak
en wortel en schorseneer. In Azie is het een veel
gegeten groente en heet daar gobo. Het is ook
te vinden onder Japanse schorseneer of Japanse klis,
Arctium lappa. De wortels zijn nog langer, tot een meter.
Gobo is onmiskenbaar aan een opmars bezig.
Kinpira Gobo is een recept waarbij de gobo in juliennes
gesneden wordt (en niet zoals hier in schijfjes).
1 gobo
1 grote winterwortel
3 lepels suiker
Soyasaus sesamzaadjes
sesamolie
neem 1 gobo en maak deze schoon, bewaar onder water,
maak een wortel schoon, snij beide in juliennes,
kook 10 minuten, bak ze samen even in sesamolie en
voeg soya saus toe, bestrooi met sesamzaadjes, klaar.
Wat kan is om sake erbij te doen, of het laten
meekoken van gele winterwortel of pastinaak,
of Shichimi togarashi, 7-spices mix, erbij doen,
maar hoeft niet.
Kliswortel in de moestuin
Zaai vanaf maart de voorgeweekte zaadjes. Begraaf ze
onder een heel dun laagje zand.
Zaai op hoge ruggen: de wortels worden erg lang en
zijn anders niet te oogsten.
Oogst de kliswortel in het eerste groeijaar. Niet later:
de plant gaat dan bloemstengels en grijze bladeren maken .
Haal de wortels pas dan uit de grond wanneer ze
nodig zijn in het najaar, maar wacht niet langer
dan 5 maanden na het zaaien want dan zijn de
wortels houtachtig. om deze reden wordt klis
laat gezaaid zodat het een wintergroente is.
gebruik bij het oogsten eenm riek.
Kliswortel kopen
Vers: koop geen dikke kliswortels.
In chinese winkels is het te koop onder de
engelse naam burdock.
Klit of Kliswortel of gobo schoonmaken
De schil van de wortel moet verwijderd worden,
de beste methode is met een koperen schuursponsje.
Niet pellen. De smaak zit onder de schil! De schil
is niet giftig, schillen onder een lopende
waterkraan is nog beter.
Een andere veel gebruikte methode is met een
dunschiller, aspergeschiller. Maar hierbij
gaat meer verloren , dus ook smaak.
Snij daarna de wortel in schijfjes, en leg ze in water.
Anders verkleuren ze bruin.
Klit of Kliswortel recepten
Klit of Kliswortel frituren
Gefrituurde kliswortel is lekker, en lijkt op chips,
snij de schoongemaakte wortel in dunne
plakjes en frituur 2 minuten in olie
Klit of Kliswortel koken
Snijd ze in dunne, ronde, plakjes.
Laat ze zo’n twintig tot dertig minuten zachtjes koken
1 kilo aardappelen,
een pond klit
een pond spruiten
Kook de aardappelen 10 minuten.
Maak de klis schoon, vergeet niet
de schoongemaakte klis tijdelijk
onder water te bewaren voor het koken.
Kook daarna de schoongemaakte klis en de
spruiten 10 minuten mee, stamp alles fijn,
eventueel met een beetje boter en/of scheutje melk.
De wortels van de klit bevat veel inuline,
sommige bronnen spreken van 45%, maar minder
is waarschijnlijker.
Inuline
Inuline is een stof welke in enkele planten
voorkomt, en interresante eigenschappen heeft.
Inuline is een goede vervanger voor met name vet,
en bevat weinig calorien. Inuline laat het
bloedsuiker niet stijgen en is daardoor
waardevol voor diabetici.
Het meeste staat inuline in de belanstelling als
anti-kankerstof. Het is dan niet de inuline zelf
maar het afbraakproduct boterzuur welke dit veroorzaakt.
Een an dere eigenschap is dat stof vetachtig aanvoelt
zodat het als vetvervanging bruikaar is.
De cichoreiwortel bevat 15 tot 20% inuline . De wortel
wordt in stukjes gesneden en de inuline wordt opgelost
kokend water. Door het water weer te laten verdampen
blijft inuline over. cichorei aardpeer dahlia artisjok schorseneren haverwortel
De zaden blijven tot ver in het voorjaar aan de
plant zitten en worden dan meegevoerd door mensen
en honden en koeiestaarten.
Klis is een mooie plant voor in de tuin.
Er komen wolken bijen maar ook veel vlinders
op af.
kliswortel en wortelpeterselie
Weerhaken.
Deze zaden worden door dieren (en mensen) verspreid.
Ze blijven hangen aan de vacht van knaagdieren, zoals konijnen
hangen of aan de staarten van runderen en paarden,
of de vleugels van vogels: Het is een vorm van epichorie:
De verspreiding van zaad over grote cafstanden met zo
weinig mogelijk energie. Dit zijn enkele voorbeelden:
De zaden blijven tot ver in het voorjaar aan de
