Sloot | Waterplant | Levend Voer | Noordzee | Worm

vlas

Vlas is een eenjarig sterk gewas welke met
blauwe of witte bloemen bloeit. De bloemen zijn
de start van de zaaddozen, waaruit het lijnzaad
wordt gewonnen.vlas groeit goed op kleigrond.
Vlas groeit sneller dan het onkruid zodat er
weinig onkruidbestrijding nodig is. Vlas
heeft weinig bemesting nodig. Vlas is er in
twee vari�teiten, lang en kort. Het korte
wordt tegenwoordig verreweg het meeste verbouwd,
uit de zaden wordt olie geperst.

Twee soorten vlas

Vezelvlas is vooral lang en weinig vertakt.
olievlas is de vlas welke vooral veel zaad
levert. Dit is de belangrijkste soort verbouwde
vlas tegenwoordig. Olie vlas is sterker vertakt
dan vezelvlas, het heeft kortere stelen.

vlas verbouwen

Vlas wordt in het begin van april gezaaid en

bloeit in juni. Door de enorme
groeikracht verdringt vlas het onkruid. In juli is
het uitgegroeid en wordt dan gelig. Vlas bloeit
dan met mooie blauwe bloemetjes, maar elk
bloemetje bloeit maar 1 dag.

vlas en ziektes

Vlas is vooral gevoelig voor twee ziektes:
brand en fusarium. Om problemen hiermee te voorkomen
is met name een ruime vruchtwisseling van 6 a 7 jaar
nodig, en de keuze van resistente rassen.

vlas oogsten

Omdat het om de vezels gaat wordt vlas met de wortels
erbij geoogst, mestal op het einde van juli; zo zijn de
vezels het langste. Na het verwijderen van het zaad
wordt het vlas te drogen gelegd.
Vlas rammelt wanneer het rijp is.

vlas bewerken

Om van vlas vezels te maken onderging het vroeger
enkele bewerkingen. Deze werden dan vooral in de
wintermaanden gedaan.

vlas repelen, zwingelen en hekelen.

Vlas wordt eerst gerepeld, geroot, gebraakt, gezwingeld
en dan gehekeld. Na het hekelen is het klaar om te spinnen,
je maakt dan een zgn. vlasrokken op je spinnewiel en
op het moment dat je een draad maakt heet het linnen.
Repelen doe je met een repel. Een repel is een zgn
vlaskam waarmee je de zaaddozen van de stengel haalt.
Roten is een rottingsproces dat er voor zorgt dat het
stro en de vezel los van elkaar komen te zitten.
De vezel die je gebruikt om een draad van te maken zit
aan de buitenkant van de stengel en niet aan de binnenkant
zoals heel vaak gezegd wordt.
Braken is het stukmaken (breken) van de strodeeltjes
in de stengel (de strodeeltjes worden verkocht als
vlasstro voor paardenstallen).
Dan ga je zwingelen, met het zwingelen sla je de laatste
strodeeltjes uit de stengel en hou je vezels over die
nog als een stengel aan elkaar zitten en dan ga je hekelen,
en dat is het splijten en schoonmaken van de vezels.
Hoe mooier je hekelt hoe mooier draad je kunt spinnen.
De vezels die in de hekel overblijven worden gebruikt
om touw e.d. van te maken, dus het grovere werk.
En als je een draad hebt, kunt je een doek weven.
met dank aan Erna Evers.

vlas in de 19de eeuw

Tot de eerste wereldoorlog werd een groot deel
van de vlasoogst thuis verwerkt, door de vlassers.
Spinnen en weven, maar ook borduren en klossen.
behoorden tot de huisnijverhed en was verspreid
over de bevolking.

Pas gezaaide vlas in april.

lijnzaad

Lijnzaad heeft een zachte nootachtige smaak,
het bevat veel omega-3 vetzuren en is daarom gezond:
het voorkomt een hoog cholesterolgehalte in het bloed.
Het is dan geschikt als grondstof voor veel producten
zoals vernis, linoleum en zeep. Maar ook als
olie voor de broodbereiding.
Wanneer lijnzaad wordt gekookt is het geschikt als
conserveringsmiddel voor hout.

lijnzaad is gezond

Alfa-linoleenzuur is een gezonde olie welke een hoog
cholesterol gehalte van het bloed bestrijdt.
Maar linoleenzuur leent zich niet voor verhitting.

lijnzaad als vogelvoer

Lijnzaad wordt veel als goedkoop en gezond vogelvoer
gebruikt, het levert vooral veel vet voor de vogels,
net als negerzaad, raapzaad en hennepzaad.
Lijnzaad is goed voor vogels door de grote
hoeveelheid omega-3-vetzuren. Een typische
hoeveelheid is 4% n bijvoorbeeld 7% in de winter.
bijvoorbeeld in kanarievoer.

lijnzaadolie of lijnolie

Door het koud perse van het lijnzaad wordt lijnzaadolie
verkregen. Dit is een olie welke voor meer dan de
helft uit linoleenzuur bestaat. Deze olie wordt
afgebrokken door daglicht en moet dus in
donkere flessen worden bewaard.

lijnolie en linoleum

Linoleum wordt nog steeds van lijnolie gemaakt.
100 jaar geleden is het per toeval ontdekt.
De basis van linoleum is lijnolie welke met
kurk of houtmeel wordt gemengd en daarna op
een weefsellaag wordt gegoten.
Linoleum wordt in de breedte van 2 of 4 meter verkocht.

lijnkoeken of oliekoeken en veekoeken

Na persen blijven de schillen van de zaden over: hieruit
worden veekoeken geperst, een wintervoer voor koeien en paarden.
Tegenwoordig hebben die koeken de vorm van brokjes.
Maar de hoeveelheid lijnzaadkoeken welke wordt geproduceerd
neemt langzaam af doordat de samenstelling van de veekoeken
verbeterd is, lijnzaad is tegenwoordig nog maar 1 van de vele
zaden en producten welke in veevoer (brok)worden verwerkt.

Muesli

De volgende ingredienten kunnen gebruikt worden om zelfgemaakte muesli te maken. Muesli is gezond en goedkoop. Natuurlijk kan er oneindig mee gevarieerd worden Basis ingredienten :
Havervlokken of tarwevlokken
gedroogd fruit: amandel, abrikoos, blanke rozijnen
kersen Zaden : zonnebloempitten en lijnzaad
Voeg eventueel toe: suiker, kaneel, honing, zout