zeevonk
De zeevonk is een eencellige welke in ondiepe zeeën in het plankton voorkomt. Het voedt zich met andere eencelligen (algen, diatomeeën) en bacterieen. De zeevonk zelf wordt weer door andere planktonbewoners gegeten, zoals de kleine kreeftjes.
De zeevonk is een geleiachtig doorzichtig diertje, 1 mm groot.
Het kan dus nog net gezien worden met het oog. Plankton kleeft vast aan het gelei en wordt in een groeve opgenomen, een proces wat fagocytose wordt genoemd.
Het diertje behoort tot de dinoflagelaten, een groep eencelligen met een trilhaar waarmee het door het water beweegt.
zeevonk en het "lichten der zee"
Zeevonk produceert blauw licht wanneer het bewogen wordt. Dan kan gebeuren als je nachts in zee zwemt op een zomernacht. Ook golfslag doet dan licht ontstaan, de branding geeft blauw licht.
"Het lichten der zee" wordt door de zeevonk veroorzaakt in de Noordzee. Het is niet helemaal duidelijk waarom zeevonk dit doet.
Misschien om belagers af te schikken, misschien ook om te veel zuurstof te verbranden.
zeevonk water bloei
Wanneer de hoeveelheid algen in het water toeneemt neemt (algenbloei) neemt daarna ook de hoeveelheid zeevonken sterk toe: De zeevonk kan zich snel delen. Dit verschijnsel heet bloei. Wanneer de zeevonk dit doet kleur het water oranje. De bloei is vooral tijdens warm weer en gebeurd dan in de Duitse bocht, dus ten Noorden van het eiland Terschelling. Dit verschijnsel wordt veroorzaakt doordat grote hoeveelheden kunstmest in het water terecht komen. Maar kan ook door natuurlijke oorzaak ontstaan. Bloei van de zeevonk langs onbewoonde kusten wordt soms veroorzaakt door bosbrand, waarbij veel voedingsstoffen in het water komen, via de rivieren of via de wind. Deze oranje kleur is makkelijk met satalieten op te sporen.
Dieren welke licht geven: op een afbeelding uit Brockhaus. Vooral in de diepzee is biolumniscentie een gewoon verschijnsel.
1 pyrophores noctulens, een lichtgevende kniptor
2 parelkwal of lichtende kwal of Pelagia noctiluca
3 pyrosoma elegans, een lichtgevende zwemmend neteldier
4 Pennatula phosphorea, een lichtgevende zeeveer
5 Beroe ovata, een ribkwal
6 Phylliroe bucephalum, een naaktslak
7 venusgordel of Cestus veneris
8 Centophorus chalceus, diepzeehaai.
9 Malacosteus niger, een draakvis
10 Polyipnus spinosus, een diepzeebijlvissen
11 Rugstekelaal of Halosauropsis macrochir
12 Freyella elegans
13 het lichten der zee, zeevonk of Noctiluca scintillans
Een druppel zeewater onder de microscoop: het zooplankton bevat vooral veel larvestadia:
1 larve zeekrab
2 jonge kwallen
3 larve van de strandkrab
4 zeevonken
5 larve van garnaal
6 vissen embryo
7 diatomeeen of kiezelwieren (Biddulphia en Navicula)
8 Straaldiertje of Radiolarieen
9 Globigermen
10 larve van de zeepok
11 Roeipootkreeftje
12 larve van een kreeft
13 Amoebe
14 Peridinien of zweepdiertje met kalkskelet
15 larve van zeewormen
16 Zonnediertje
17 larve van een zeester
18 Klokdiertje
19 larve van een mosdiertje
20 Nematode of draadwormpje
bioluminescentie, op een zweedse schoolplaat:
1 vuurvliegje of Glimworm of Lampyridae
2 glimwormlarve of Lampyridae, valt een naakt slak aan
3 Lamprohiza splendidula
4 huisjesslak
5 De vuurvlieg (Pteroptyx malaccae)
6 Honingzwam Armillaria
Bioluminescentie
Sommige dieren wekken licht op, een verschijnsel dat
bioluminescentie heet. In de diepzee is dat vrij normaal.
Meestal zijn het bacterien welke in symbiose met een
dier leven. Bij de insecten is het vuurvliegje de bekendste.
Het licht wordt opgewekt met behulp van een enzym: het luciferase.
luciferine + O2 --luciferase--> oxyluciferine + licht
Bioluminescentie bij eencelligen
Dinoflagellaten produceren lichtflitsjes bij verstoring.
Dit komt dan vooral voor in tropische zeeen, en wordt vaak gezien in het zog van boten.
Bioluminescentie bij zwammen en schimmels
De honingzwam is bekend om de biolumnicentie hoewel
het niet duidelijk is wat het voordeel voor de zwam is.
Bioluminescentie bij de lantaarnvis, te zien zijn ook: diepzee-aal en pelikaanvis.
Bioluminescentie in de diepzee
In de eeuwige dusternis van de diepzee heeft
biolumnicentie vele doelen;
Vooral om elkaar te vinden om te paren, maar ook
om een prooi te vinden of om verwarring te scheppen.
Het lichten der zee
In de Noordzee wordt het "lichten der zee" veroorzaakt door de
zeevonken
de lichtende kwal Pelagia perla kan ook licht geven, maar komt niet massaaal voor.
Sommige diatomeeen wel ( Noctiluca miliaris) en kreeftachtigen(Cypridina hilgendorfii), maar niet in de Noordzee.